Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle, şirketlerin birbirlerinden çalışan almamaya yönelik “centilmenlik” anlaşmaları nedeniyle bazı şirketlere yönelik alınan ceza kararını değerlendirdi.
Kurul, iş gücü piyasasına yönelik centilmenlik anlaşması yapan 16 teşebbüse 151 milyon 148 bin lira ceza kesmişti.
Küle, “Bu anlaşmalar ülkemizdeki iş gücünün yurt dışına yönelmesine sebebiyet veren etkenlere de katkıda bulunabilir” dedi.
Rekabete aykırı anlaşmaların iş gücünün hareketliliğine, istihdamın verimliliğine ve ücretlerin rekabetçi seviyelerde belirlenmesine engel olduğuna işaret eden Küle, alternatif ve avantajlı iş imkanlarından yoksun kalan çalışanların ücretlerinin baskılanabildiğini ve çalışma koşullarının negatif yönde etkilenebildiğini bildirdi.
‘HİZMET KALİTESİNDE DÜŞÜŞ YARATABİLİR’
Küle, bu durumun, nihai mal ve hizmetlerin üretiminde kalite, nitelik düşüşü gibi yansımaları olabileceğine dikkati çekti.
Çalışanların, serbest ve rekabetçi iş gücü piyasasının sunduğu fırsatlardan mahrum kalmamasını önemsediklerini vurgulayan Küle, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Başka bir işverende daha üretken olabilecek çalışanın iş değiştirmesinin engellenmesi, çalışanların yeteneklerine uygun bir teşebbüs tarafından istihdam edilememesi sonucunu doğurabiliyor. Uzun vadede baktığımızda bu anlaşmalar, ülkemizdeki iş gücünün yurt dışına yönelmesine sebebiyet veren etkenlere de katkıda bulunabilir. Çalışan mobilitesinin engellenmemesiyle bu yönde de olumlu adımlar atılacağını, yetişmiş personelimizin ülkemizde farklı sektörlerde istihdam olanağı bulabileceğini söyleyebilirim.”
‘ZATEN EMEĞİN TOPLAM GELİRDEN ALDIĞI PAY DÜŞÜYOR’
Küle, son yıllarda iş gücü piyasalarına ilişkin endişelerin sıklıkla gündeme geldiğini, özellikle emeğin toplam gelirden aldığı payda düşüş gözlemlendiğini ifade etti.
Kurum olarak söz konusu piyasalara ilişkin tespit ettikleri rekabetçi aksaklıkları kapsamlı şekilde araştırdıklarını belirten Küle, “Bu kapsamdaki ücret sabitleme ve çalışan ayartmama gibi anlaşmaların pazarlardaki olumsuz etkilerini göz önüne aldığımızda bu anlaşmaların etkileri bakımından ‘fiyat tespiti’ ve ‘müşteri paylaşımı’ ile özdeş olduğunu değerlendiriyoruz” dedi.
Küle, “Bu kapsamda serbest ve rekabetçi iş gücü piyasaları hedefi doğrultusunda rekabet hukuku enstrümanlarını en etkin şekilde kullanmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
‘ÇALIŞANLAR ÜCRETLERDEKİ DÜŞÜŞE TEPKİSİNİ İŞ DEĞİŞTİREREK KOYAMIYOR’
Küle, işçi-işveren ilişkisinde güçlü konumda bulunanın işveren olduğunu dile getirerek, “Çalışanların, ücretlerindeki düşüşlere tepkisini iş değiştirerek gösteremediğini ortaya koyan çalışmalar da bulunuyor. Dolayısıyla biz de Kurum olarak çalışanların suni şekilde refahını düşüren bu gibi ihlallere etkili şekilde müdahale etmeyi amaçlıyoruz” dedi.
Son aldıkları iş gücü kararının konusunun “çalışan ayartmama” anlaşmaları olduğunu söyleyen Küle, “Burada da işverenler birbirlerinin çalışanlarını istihdam etmemek üzerine anlaşıyorlar. Böylece iş gücü piyasası dediğimiz, çalışanların emeklerini arz ettiği, işverenlerin de emek talebi içinde olduğu bu piyasada işverenler rekabet etmekten, yani çalışanlarına daha iyi koşullar sağlayarak bu çalışanları muhafaza etmekten veya yeni istihdam etmekten vazgeçiyor.” ifadesini kullandı.
‘TİCARİ SIRLAR KORUNABİLİR’
İşveren ile işçi arasında işin gereklerine göre belirli koşullar dahilinde rekabet etmeme yükümlülüğü ve benzeri yükümlülükler getirilebileceğini bildiren Küle, “Böylece know-how ve ticari sır korumasının sağlanması ya da eğitim gibi yatırımların kaybının önlenmesi sağlanabiliyor” dedi.
“Öte yandan, çalışan ayartmama anlaşmaları, işverenler arasında yapılan ve çalışan geçişliliğini işverenlerin keyfi uygulamalarına bağlayan bir anlaşma türüdür” diyen Küle, “Çalışanlarına yatırım yapan bir firmanın hukuki sınırlar içindeki imkanlarla bu yatırımların geri dönüşünü alması mümkündür” diye konuştu.
Küle, “Bunun yerine başka teşebbüslerle rekabete aykırı anlaşmalar yapılması, yatırımların karşılığının alınması amacını aşmakta olup gerek çalışanları gerekse toplumun genelini kapsayacak şekilde olumsuz etkiler barındırmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.
‘BİZİM UZMANLARIMIZ ÖZEL SEKTÖRE GEÇEBİLİYOR’
Küle, kendilerinin de yoğun emek vererek yetiştirdikleri uzmanlarının özel sektöre geçişine engel olmadıklarına dikkati çekerek, “Bir kamu kurumu olarak gösterdiğimiz bu tavrın gerek küresel gerekse yerli teşebbüslerimizden de aynı hassasiyetle benimsenmesini bekliyoruz.” dedi.
ABD’de ve AB’de de çalışan ayartmama anlaşmalarının rekabeti açık şekilde kısıtlayan anlaşmalar arasında kabul edildiğini belirten Küle, şunları kaydetti:
“Rekabet Kurumu’nun iş gücü piyasalarına yönelik uygulamaları dünya çapındaki diğer otoritelerin uygulamalarıyla paralellik gösteriyor. Keza iş gücü kararında da gerek Kurul içtihadı gerekse dünya çapındaki uygulamalar gözetildi.
Dosya konusu eylemlerin emek girdisinin paylaşımını amaçlayan eylemler olduğu, rakipler arası anlaşma niteliğinde bulunduğu, dolayısıyla kartel tanımı kapsamında olduğu değerlendirildi.
Aldığımız kararın insan kaynakları konusundaki rekabet bilincini daha da yaygınlaştırmasını ve inovatif yapıyı koruyacak şekilde çalışanların daha iyi koşullara ulaşmasının önündeki suni engellerin kaldırılmasına yardımcı olmasını temenni ediyoruz.”
HANGİ ŞİRKETE NE KADAR CEZA VERİLMİŞTİ?
Rekabet Kurulu, 2 Ağustos’ta iş gücü piyasasına yönelik centilmenlik anlaşmalarıyla rekabete ilişkin kanunu ihlal ettikleri gerekçesiyle 16 teşebbüse 151 milyon 148 bin lira ceza verilmesini kararlaştırmıştı.
Bu kapsamda, Rekabete aykırı çalışan ayartmama anlaşmalarına taraf olduğu belirtilen şirketlerin listesi şöyleydi:
* D-Market Elektronik Hizmetler ve Ticaret AŞ’ye 4 milyon 834 bin 124 lira,
* Vodafone Telekomünikasyon AŞ’ye 5 milyon 319 bin 292 lira,
* Zeplin Yazılım Sistemleri ve Bilgi Teknolojileri AŞ’ye 192 bin 973 lira,
* Arvato Lojistik Dış Ticaret ve E-Ticaret Hizmetleri AŞ’ye 2 milyon 159 bin 522 lira,
* Çiçeksepeti İnternet Hizmetleri AŞ’ye 517 bin 883 lira,
* Sosyo Plus Bilgi Bilişim Teknolojileri Danışmanlık Hizmetleri Ticaret AŞ’ye 1 milyon 94 bin 131 lira, TAB Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ’ye 7 milyon 293 bin 869 lira,
* Vivense Teknoloji Hizmetleri ve Ticaret AŞ’ye 1 milyon 218 bin 89 lira,
* Türk Telekomünikasyon AŞ’ye 41 milyon 22 bin 658 lira,
* Zomato İnternet Hizmetleri Ticaret AŞ’ye 20 bin 827 lira,
* Flo Mağazacılık ve Pazarlama AŞ’ye 18 milyon 21 bin 702 lira,
* Koçsistem Bilgi ve İletişim Hizmetleri AŞ’ye 6 milyon 513 bin 239 lira,
* LC Waikiki Mağazacılık Hizmetleri Ticaret AŞ’ye 59 milyon 590 bin 457 lira
21 FİRMAYA CEZA VERİLMEMİŞTİ
Dosya konusu iddialar çerçevesinde Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettikleri tespit edilemediğinden idari para cezası verilmesine gerek olmadığına karar verilen teşebbüsler ise şöyle:
“- 41 29 Medya İnternet Eğitimi ve Danışmanlık Reklam Sanayi Dış Ticaret AŞ
– Anadolu Restoran İşletmeleri Ltd. Şti.
– Doğuş Planet Elektronik Ticaret ve Bilişim Hizmetleri AŞ
– Etiya Bilgi Teknolojileri Yazılım Sanayi ve Ticaret AŞ
– Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti.
– Grupanya İnternet Hizmetleri İletişim Organizasyon Tanıtım ve Pazarlama AŞ
– Havas Worldwide İstanbul İletişim Hizmetleri AŞ
– İş Gıda AŞ
– Logo Yazılım Sanayi ve Ticaret AŞ
– Meal Box Yemek ve Teknoloji AŞ
– Migros Ticaret AŞ
– Mobven Teknoloji AŞ
– Mynet Medya Yayıncılık Uluslararası Elektronik Bilgilendirme ve Haberleşme Hizmetleri AŞ
– Net Danışmanlık Eğitim ve Ticaret Ltd. Şti.
– Noktacom Medya İnternet Hizmetleri San. ve Tic. AŞ
– NTV Radyo ve Televizyon Yayıncılığı AŞ
– Peak Oyun Yazılım ve Pazarlama AŞ
– Pizza Restaurantları AŞ
– Sahibinden Bilgi Teknolojileri Pazarlama ve Ticaret AŞ
– Valensas Teknoloji Hizmetleri AŞ
– Yeşil Vadi Tarım Gıda AŞ.” (AA)
